Inclusief Vrijwilligerswerk

"Diversiteit is uitgenodigd worden voor het feestje, inclusie is gevraagd worden om samen te dansen"

Op donderdag 17 november 2022 organiseerde het Vrijwilligerspunt in De Kazematten een inspiratiedag rond inclusief vrijwilligerswerk. Die richtte zich tot Gentse organisaties die werken met vrijwilligers en die ambities hebben om de werking inclusiever & diverser te maken.

De bedoeling van deze dag: inzichten geven rond inclusie en inspireren vanuit de praktijk. Het voorbije jaar namen 9 Gentse organisaties deel een traject, begeleid door Kwadraet, met als doel actief aan de slag te gaan rond inclusie. De inspiratiedag vormde het sluitstuk van dit pilootproject.

Hieronder vind je inzichten rond inclusie, meer informatie rond de inspiratiedag, en duiding rond het pilootproject.

Muzaïek vzw

Waarom Inclusie?

In een steeds diversere samenleving, gaat inclusie gaat over de vraag hoe we het samen leven met elkaar gaan regelen.

Vrijwilligerswerk kan een meerwaarde betekenen voor iedereen, daarvan zijn we overtuigd. Alleen, de ene ervaart meer drempels dan de andere om geschikt vrijwilligerswerk te vinden, of om ermee te starten. Vanuit die optiek startte het Vrijwilligerspunt een pilootproject op, in samenwerking met Kwadraet, om na te gaan hoe je dergelijke drempels kan wegwerken.

Anderzijds was het ook nodig om organisaties te versterken. De maatschappij verandert voortdurend, en verenigingen die al langer bestaan, dreigen vast te gaan zitten (zelfs al beseffen ze het zelf niet). Ze zijn van oudsher vrij homogeen, en ontwikkelden doorheen de jaren gewoontes en patronen. Die sluiten vaak niet meer aan de samenleving, waarin diversiteit niet langer te ontkennen is, maatschappelijke kwetsbaarheid meer zichtbaar wordt, de vraagstukken complexer worden, enzovoort.

Het vraagt soms om een mentaliteitswijziging én een andere aanpak. Onder meer ten opzichte van de vrijwilligers:

Nood aan ruimte voor verscheidenheid
Nood aan waardenvrij kader, met de blik op competenties en talenten, op krachten ipv klachten, op mogelijkheden in de buurt
Cocreatieve aanpak: hoe kunnen we samen met onze vrijwilligers de organisatie vorm geven?

Met andere woorden: hoe kan je ruimte creëren voor meerstemmigheid? Dat begint soms bij kleine aanpassingen, die op termijn een grote impact hebben.

De betrokkenen bij het Pilootproject getuigen over hoe zij inclusie ervaren, wat ze hebben ondernomen, en wat ze uit het project hebben geleerd:

Wat is inclusie & bouwen aan een inclusieve samenleving

Wat hebben de betrokkenen geleerd uit het project?

Wat geven de deelnemers mee aan andere organisaties?

17/11/2022: Inspiratiedag inclusief vrijwilligerswerk

Om te inspireren vanuit de praktijk, organiseerde het Vrijwilligerspunt op 17 november 2022 een inspiratiedag rond inclusief vrijwilligerswerk. Samen met begeleider Kwadraet en de deelnemers aan het pilootproject, probeerden we te inspireren aan de hand van presentaties, een panelgesprek, workshops & de mogelijkheid om te netwerken met anderen.

Veel van de conclusies uit deze dag vind je hierboven. Hieronder delen we nog inzichten, foto's, en de presentaties van de dag zelf

De opzet en de impact van het gelopen traject

Presentaties Inspiratiedag

Hieronder vind je de presentaties die werden gegeven tijdens de inspiratiedag. Ze bevatten een hoop informatie rond inclusie & vrijwilligerswerk. Of je nu aanwezig was op 17 november of niet, bekijk ze zeker, wie weet kan je ermee aan de slag!

Presentatie Vrijwilligerspunt & Kwadraet

Presentatie Wij Vrijwilligers (Saskia De Bruyn)

Thematisch vormingsaanbod rond inclusie

Ook na de inspiratiedag willen we blijven inspireren. Daarom maakte het Vrijwilligerspunt werk van een thematisch vormingsaanbod rond inclusie en vrijwilligerswerk. Deze starten binnenkort, en zien er als volgt uit:

Maandag 5/12/2022: Hummus – Interculturele competentie: leer inclusief denken en handelen
Dinsdag 24/01/2023 & dinsdag 28/02/2023: Burgers Aan Zet – Iedereen welkom in jouw vereniging
Donderdag 09/02/2023: Senne Misplon - Genderinclusief vrijwilligerswerk
Donderdag 30/03/2023: Gluren bij de Buren: Op bezoek bij De Centrale
Donderdagen 20/04/2023 & 16/05/2023: Saskia De Bruyn - Workshops WijVrijwilligers, Samen sterk in inclusie
Maandag 08/05/2023 & dinsdag 23/05/2023: Omgaan met personen met een beperking

Alle informatie over onze vormingen vind je op onze vormingspagina. Inschrijven gebeurt via Gentinfo.

Schrijf je in!

Inspirerende vragen

Naar aanleiding van het pilootproject en de inspiratiedag, vonden we enkele inspirerende vragen. Ze kunnen een hulp zijn om na te denken over inclusie in jouw organisatie. Denk jij al na over volgende zaken

Hoe zorgen wij er in onze organisatie voor dat alle vrijwilligers zich thuis voelen?
Waarover kunnen vrijwilligers meepraten & beslissen? Waarover niet?
Kunnen meningen & ideeën die verschillend zijn, aan bod komen?
Hoe hou je rekening met de vaardigheden en talenten van je vrijwilligers bij de taakverdeling?
Wat doen jullie in de vereniging als je uitspraken hoort die stereotyperend zijn?
Hoe geef je aandacht & waardering aan vrijwilligers? Is dat georganiseerd of gebeurt het eerder spontaan?

Foto's Inspiratiedag

Ontdek alle foto's van onze fotografe hier

Pilootproject Inclusief Vrijwilligerswerk (2021 - 2022)

BOAS vzw

Over het pilootproject

Het Vrijwilligerspunt streeft naar toegankelijk, divers, open en kwaliteitsvol vrijwilligerswerk. Diversiteit en inclusie zijn dus deel van onze missie. Om dat kracht bij te zetten startten we in 2021 een pilootproject, om vrijwilligersorganisaties te versterken in hun omkadering voor kwetsbare (kandidaat-)vrijwilligers. Het einddoel: hun werkingen inclusiever maken. Tussen september 2021 en september 2022 namen 9 Gentse organisaties deel aan dit project: ze kregen trajectbegeleidingen op maat en deelden hun ervaringen binnen een lerend netwerk.

De uitdagingen en de startpunten lagen overal anders. Deelnemers uit de doelgroep laten doorgroeien als vrijwilliger. Meer betrokkenheid van de buurt. Samenwerken met andere organisaties. Meer bottom-up denken en de werking uitbouwen vanuit de talenten en ervaringen van vrijwilligers. Meer vertellen wat je al doet en waarom je het doet.

Wie waren de deelnemende organisaties?

Pirlewiet vzw

Methode

Doorheen het traject ging Kwadraet aan de slag met de deelnemende organisaties. De methode valt op te delen in 3 werkvormen:

Individuele trajectbegeleidingen voor de organisaties: procesbegeleiding door Kwadraet
4 overlegmomenten doorheen het pilootproject met alle betrokken organisaties: op die manier kwam een lerend netwerk tot stand
Terugkoppeling pilootproject: Kwadraet distilleert tools, signalen en good practices uit de begeleidingen. Daarmee kunnen ook andere organisaties aan de slag.

Toolkit Wij Vrijwilligers

Als aanvulling is er de Toolkit van Wij Vrijwilligers. Aan de basis ligt een onderzoek van de UCLL naar vrijwilligers met een kwetsbare achtergrond. Daaruit werden concrete tips & adviezen gepuurd, die uiteindelijk in een toolkit werden gegoten. Die biedt handvaten aan wie de toegankelijkheid van zijn/haar vrijwilligerswerking wil vergroten, en samen met vrijwilligers de grote uitdagingen scherp wil krijgen. Ze moedigt aan om op een participatieve manier doelstellingen te formuleren en geeft inspiratie en concrete ideeën om actie te ondernemen.

Je vindt met andere woorden een overvloed aan inspiratie en concrete ideeën om binnen je organisatie stappen te ondernemen richting meer inclusie. Zelf de toolkit ontdekken? WijVrijwilligers creëerde een handige website waarop je alles naleest.